Hiện nay rất nhiều người lên các hội nhóm để góp nhặt các câu lệnh (prompt) để giao tiếp với các công cụ AI, thật sự đó là một sự lười biếng ngoài sức tưởng tượng.
Và việc sử dụng các công cụ trí tuệ nhân tạo sẽ không thể hiệu quả nếu không thật sự hiểu về bản chất công việc và giao việc tốt cho chúng.
Bài viết này sẽ giúp bạn:
-
Hiểu đúng bản chất của prompt
-
Biết cách tối ưu prompt để dùng AI như một chuyên gia
-
Cập nhật 34 loại prompt phổ biến nhất hiện nay theo từng lĩnh vực
Prompt là gì?
Prompt là các câu lệnh đưa ra để giao tiếp, giao việc cho các công cụ trí tuệ nhân tạo – những hướng dẫn bằng văn bản mà người dùng đưa vào hệ thống AI để tạo ra đầu ra tương ứng. Hiểu một cách đơn giản, prompt giống như việc bạn "giao nhiệm vụ" cho AI.
Prompt có thể là:
- Một câu hỏi: “Top 5 xu hướng thiết kế website trong năm 2025 là gì?”
- Một yêu cầu: “Viết đoạn giới thiệu sản phẩm dưỡng da cho nữ tuổi 25-35, tone nhẹ nhàng, dài 100 từ.”
- Một tập hợp hướng dẫn: “Viết bài chuẩn SEO dài 1500 từ, chia 4 heading, có meta title, meta description, từ khóa chính là ‘prompt là gì’.”
Với mỗi loại AI – từ chatbot, AI vẽ, đến trợ lý lập trình – prompt đóng vai trò cốt lõi để định hướng kết quả. Nếu bạn viết prompt mơ hồ, bạn sẽ nhận được một câu trả lời "có cũng như không". Nếu prompt đủ rõ, đúng kỹ thuật, bạn gần như có thể “nhân bản” năng suất công việc lên gấp 5-10 lần.
Vì sao prompt lại quan trọng trong thời đại AI?
Dưới đây là 4 lý do khiến prompt trở thành kỹ năng bắt buộc trong kỷ nguyên số:
1. Giảm thời gian làm việc
Thay vì mất 30p cho 1 outline thì khi có AI và cách giao tiếp tốt (prompt), bạn hoàn toàn có thể làm task đó trong 5p
2. Tăng năng suất cá nhân/team
Thay vì phải viết từng email phỏng vấn hết 3 ngày thì khi có AI, bằng các câu lệnh bạn có thể viết 100 email trong vòng 5p với các câu lệnh và dữ liệu đầu vào được chuẩn hóa
3. Tối ưu chất lượng đầu ra
Không phải chỉ "bấm nút là xong". Một prompt cụ thể giúp AI tạo ra kết quả chất lượng hơn, sát yêu cầu hơn, hạn chế sai sót.
4. Là “kỹ năng mềm” mới trong công việc
Giống như biết Excel hay Google Sheet từng là lợi thế – giờ đây biết viết prompt tốt là lợi thế cạnh tranh của thế hệ lao động mới.
Cách tối ưu prompt để dùng AI hiệu quả
Viết prompt không đơn thuần là ra lệnh. Nó là sự kết hợp giữa tư duy chuyên môn + khả năng hướng dẫn AI.
1. Trước tiên, bạn cần hiểu rõ công việc đó
Muốn viết được prompt hiệu quả, bạn cần nắm chắc chuyên môn. AI không thể thay bạn sáng tạo từ con số 0, nhưng nó sẽ gia tốc nếu bạn có nền tảng tốt.
Nếu bạn không biết SEO là gì, prompt như “Viết bài chuẩn SEO” sẽ rất khó cho bạn đánh giá chất lượng đầu ra.
Nếu bạn đã từng tự viết bài SEO, bạn sẽ biết nói với AI: “Viết đoạn mở bài có chứa từ khóa ‘prompt là gì’, nhấn mạnh ứng dụng thực tế, độ dài 120 chữ.”
2. Hãy chia nhỏ yêu cầu – thay vì “ném” cả đống vào một prompt
Prompt cần được chia nhỏ theo các sản phẩm đầu ra thay vì là các yêu cầu chung chung và nhồi nhét quả nhiều. Hay hiểu đơn giản thay vì là vẽ ngày 1 bức tranh hoàn chỉnh thì hay yêu cầu nó vẽ từng phần và chỉnh sửa từng phần đó trước để dễ dàng kiểm soát chất lượng sản phẩm đầu ra cuối cùng.
dàn ý → mở bài → thân bài → ví dụ → kết luận.
thiết kế 1 cái logo chữ N → không, theo phong cách tối giản hơn → chỉ có 2 màu xanh và đen → cho lĩnh vực spa nên cần nét tròn hơn
3. Dùng ngôn ngữ hay các prompt cụ thể, không mơ hồ
Các câu lệnh prompt mơ hồ sẽ làm sản phẩm đầu ra kém chất lượng, đại trà và có gì đó rất “gà công nghiệp”. Nó sẽ không thể hiện được sự chuyên nghiệp, chuyên môn và cá nhân hóa của người dùng.
|
Mơ Hồ
|
Rõ Ràng
|
|
Viết bài hay
|
Viết bài blog dài 1500 từ, tone trẻ trung, có ví dụ thực tế
|
|
Viết bài chuẩn SEO
|
Viết bài có từ khóa chính ‘prompt là gì’ xuất hiện 7 lần, chia 5 heading
|
|
Gợi ý nội dung
|
Gợi ý 5 ý tưởng video TikTok cho spa, đối tượng 18-25 tuổi
|
4. Cung cấp ví dụ cụ thể cho AI
Một cách khác để tối ưu prompt là cung cấp cho AI những ví dụ cụ thể về những gì bạn mong muốn. Các ví dụ này giúp AI hiểu rõ hơn về phong cách, cách diễn đạt và mục tiêu của bạn.
Ví dụ:
- Prompt không tối ưu: "Viết một bài mô tả sản phẩm."
- Prompt tối ưu: "Dưới đây là một ví dụ về mô tả sản phẩm cho chúng tôi. Hãy viết một mô tả tương tự cho sản phẩm [tên sản phẩm], bao gồm tính năng nổi bật và lợi ích của sản phẩm."
Việc đưa ra ví dụ giúp AI dễ dàng "học hỏi" và tạo ra những kết quả gần giống với phong cách bạn yêu cầu.
5. Cải thiện prompt qua thời gian
Không phải lần nào bạn tạo ra prompt đầu tiên cũng sẽ hoàn hảo. Việc thử nghiệm và điều chỉnh prompt qua thời gian sẽ giúp bạn nhận ra những câu lệnh nào mang lại kết quả tốt nhất. Bạn có thể tinh chỉnh để phù hợp hơn với công việc hoặc cải thiện độ chính xác của AI.
Ví dụ:
- Nếu AI trả về một kết quả không hoàn hảo, bạn có thể thêm yêu cầu chi tiết hơn hoặc yêu cầu AI điều chỉnh một số yếu tố. Việc này giúp tối ưu prompt theo từng bước.
6. Lưu ý đến mục tiêu và ngữ cảnh
Một yếu tố quan trọng khác trong việc tối ưu prompt là cung cấp ngữ cảnh và mục tiêu rõ ràng. Cung cấp cho AI thông tin về đối tượng, mục tiêu bài viết hay phong cách viết sẽ giúp AI tạo ra kết quả gần gũi và chính xác hơn.
Ví dụ:
- Prompt không tối ưu: "Viết một bài giới thiệu về sản phẩm."
- Prompt tối ưu: "Viết một bài giới thiệu về sản phẩm [tên sản phẩm] cho đối tượng là người tiêu dùng nữ từ 25-35 tuổi, nhấn mạnh vào tính năng an toàn và dễ sử dụng của sản phẩm, sử dụng tone thuyết phục và dễ tiếp cận."
Prompt mù là gì? Vì sao chúng ta không nên dùng prompt mù?
Nếu bạn từng mở một công cụ AI như ChatGPT, Notion AI, Claude hay Midjourney rồi gõ vào một dòng như:
…và rồi nhận lại một thứ nội dung đọc lên thấy “sai sai”, không áp dụng được vào thực tế, thì rất có thể bạn đang dùng prompt mù.
Prompt mù là gì?
Hiểu một cách đơn giản, prompt mù là dạng câu lệnh không cung cấp đủ thông tin, không có ngữ cảnh, không định hướng rõ ràng. Nó giống như bạn nói với người lạ: “Vẽ cho mình bức tranh đẹp”, nhưng không nói là vẽ về gì, dùng màu gì, tặng cho ai, để làm gì. Họ có thể vẽ đẹp – nhưng gần như chắc chắn không đúng với thứ bạn cần.
Vì sao không nên dùng prompt mù?
1. AI không phải là "thần giao cách cảm"
AI giỏi, thật đấy. Nhưng nó không đọc được ý trong đầu bạn. Prompt mù khiến nó đoán mò mục tiêu, kết quả là đầu ra thường hời hợt, lan man hoặc... chẳng dùng được. Bạn sẽ thấy nó thiếu chiều sâu, lạc tone, sai đối tượng, hoặc đơn giản là... không “ra chất”.
Ví dụ: Bạn muốn nội dung đăng Facebook cho spa trị mụn tuổi teen, nhưng chỉ gõ “viết nội dung cho spa”. AI có thể tạo nội dung kiểu thư giãn cho phụ nữ văn phòng, chứ không đánh đúng trọng tâm trị mụn tuổi dậy thì.
2. Tốn thời gian và dễ nản
Thay vì tiết kiệm thời gian như kỳ vọng ban đầu, bạn sẽ tốn hàng giờ ngồi chỉnh sửa, yêu cầu lại, làm lại từ đầu. Sự thất vọng dễ khiến nhiều người đánh giá thấp công cụ AI, trong khi vấn đề nằm ở cách dùng prompt.
3. Không giúp bạn phát triển tư duy
Dùng prompt mù lâu ngày, bạn dễ rơi vào trạng thái “phụ thuộc vào AI”, không còn tư duy logic rõ ràng, không định hình được mục tiêu nội dung. Ngược lại, khi bạn học cách viết prompt đúng, bạn đang rèn kỹ năng phân tích, tổ chức và ra đề bài rõ ràng – điều này tốt cho mọi công việc.
4. Kết quả thiếu nhất quán
Làm nội dung theo chiến dịch, thương hiệu, hay chuỗi bài đăng… rất cần sự đồng bộ về tone, giọng văn, cấu trúc. Prompt mù làm cho mỗi lần AI trả về một kiểu khác nhau, khó lòng giữ được nhận diện nội dung hoặc phong cách thương hiệu.
34 loại prompt thông dụng nhất hiện nay (theo lĩnh vực)
Chúng tôi chia các prompt thành 7 nhóm chính để bạn dễ theo dõi và áp dụng:
1. Prompt cho Viết bài SEO
- Viết một bài blog AI chuẩn SEO dài 1500 từ về chủ đề "Marketing trên mạng xã hội", bao gồm các chiến lược hiệu quả cho doanh nghiệp nhỏ.
- Tạo một bài viết SEO về cách tăng lượt truy cập website, sử dụng từ khóa “SEO on-page” ít nhất 5 lần.
- Viết một hướng dẫn chi tiết về SEO cho người mới bắt đầu, với các bước dễ hiểu và ví dụ thực tế.
- Cung cấp 10 mẹo SEO để tối ưu hóa trang web cho công ty thương mại điện tử.
- Viết bài SEO về “Content Marketing trong năm 2025” và phân tích xu hướng mới.
2. Prompt cho Viết nội dung Blog
- Viết một bài blog dài 1500 từ về cách xây dựng thói quen đọc sách, bao gồm các phương pháp và lời khuyên cho người mới bắt đầu.
- Tạo một bài blog về "5 cách để cải thiện sức khỏe tâm thần", với ví dụ từ thực tế và lời khuyên của chuyên gia.
- Viết một bài blog hướng dẫn cách tiết kiệm tiền trong cuộc sống hàng ngày, bao gồm các mẹo thực tế và đơn giản.
- Viết một bài blog về "Cách chăm sóc cây cảnh trong nhà" với những lời khuyên hữu ích và dễ áp dụng.
- Viết một bài blog chi tiết về việc "Tổ chức sự kiện online thành công", bao gồm các bước và lưu ý cần thiết.
3. Prompt cho Viết Mô Tả Sản Phẩm
- Viết mô tả sản phẩm cho một chiếc máy pha cà phê tự động, nhấn mạnh vào các tính năng và lợi ích đối với người sử dụng.
- Tạo mô tả sản phẩm cho một bộ quần áo thể thao cho phụ nữ, tập trung vào sự thoải mái và tính thời trang.
- Viết mô tả chi tiết cho một sản phẩm chăm sóc da mặt, bao gồm thành phần, công dụng và đối tượng sử dụng.
- Mô tả sản phẩm đồng hồ thông minh cho người cao tuổi, làm nổi bật các tính năng hỗ trợ sức khỏe và dễ sử dụng.
- Tạo mô tả sản phẩm cho một chiếc điện thoại mới ra mắt, với các tính năng đột phá và sự cải tiến so với các thế hệ trước.
4. Prompt cho Social Media
- Tạo một bài đăng Instagram giới thiệu về một quán cà phê mới mở, bao gồm hình ảnh và mô tả hấp dẫn.
- Viết một caption TikTok cho một video thử thách nhảy trên nền nhạc nổi tiếng, kêu gọi người xem tham gia.
- Viết một tweet về việc tham gia sự kiện ảo “Ngày hội công nghệ” và chia sẻ cảm nhận về những sáng tạo thú vị.
- Tạo một bài đăng Facebook cho một chiến dịch giảm giá mùa hè, khuyến khích khách hàng chia sẻ và tag bạn bè.
- Viết một bài đăng LinkedIn giới thiệu về một bài viết chuyên môn mới về AI, chia sẻ quan điểm về sự phát triển của ngành.
5. Prompt cho Content Marketing
- Viết một chiến lược Content Marketing cho một doanh nghiệp bán hàng trực tuyến, bao gồm các bước cụ thể.
- Tạo một kế hoạch nội dung cho blog của doanh nghiệp, xác định các chủ đề và tần suất đăng bài.
- Viết một kế hoạch Content Marketing cho một chiến dịch quảng cáo sản phẩm trong mùa lễ hội, bao gồm các bước triển khai.
- Viết một chiến lược nội dung để tăng tương tác với khách hàng trên các kênh truyền thông xã hội.
- Tạo một bài viết hướng dẫn về cách tối ưu hóa nội dung blog để đạt được kết quả SEO bằng AI.
6. Prompt cho Video Marketing
- Đưa ra kịch bản video TikTok cho chiến dịch quảng bá sản phẩm mới của thương hiệu mỹ phẩm, tập trung vào việc tạo sự tò mò cho người xem.
- Tạo kịch bản video YouTube cho một bài hướng dẫn chi tiết về cách làm đẹp tự nhiên, bao gồm các bước và mẹo hữu ích.
- Viết một kịch bản video quảng cáo cho một sản phẩm chăm sóc da, với câu chuyện liên quan đến sự thay đổi của làn da sau khi sử dụng.
- Đưa ra một kịch bản video TikTok cho spa, giải thích về dịch vụ massage thư giãn và lợi ích cho sức khỏe.
- Tạo một video quảng cáo ngắn cho sản phẩm thức ăn nhanh, thể hiện những đặc điểm nổi bật và khuyến mãi hấp dẫn.
7. Prompt cho Viết Email Marketing
- Viết email marketing giới thiệu chương trình khuyến mãi đặc biệt dành cho khách hàng thân thiết của doanh nghiệp.
- Viết một email marketing về việc ra mắt sản phẩm mới, kèm theo mã giảm giá cho khách hàng đăng ký nhận thông tin.
- Viết email marketing chăm sóc khách hàng sau khi mua sản phẩm, đề xuất sản phẩm liên quan và khuyến mãi đặc biệt.
- Viết một email marketing cho chiến dịch Black Friday, với các ưu đãi hấp dẫn và lời kêu gọi hành động mạnh mẽ.
Bonus: 5 Ý tưởng Video TikTok cho Spa (Đối tượng 18-25 tuổi)
- "Chăm sóc da mặt tại nhà với sản phẩm tự nhiên" – Kêu gọi người xem thử các liệu pháp chăm sóc da từ thiên nhiên.
- "Trải nghiệm spa trị liệu toàn thân trong 30 giây" – Chia sẻ một phần nhỏ của quy trình trị liệu thư giãn tại spa.
- "Cách thư giãn sau một tuần làm việc căng thẳng" – Một video nhanh gọn về các dịch vụ massage, xông hơi tại spa.
- "Chăm sóc da mùa hè tại spa" – Hướng dẫn các bước chăm sóc da mùa hè, từ làm sạch đến dưỡng ẩm.
- "Bí quyết làm đẹp làn da sau khi xông hơi tại spa" – Hướng dẫn cách chăm sóc da sau liệu trình xông hơi tại spa.
Kết luận: Prompt tốt là sự kết hợp giữa tư duy và kỹ năng
Một prompt tốt không chỉ là câu lệnh đúng, mà còn thể hiện tư duy người viết. Muốn AI phục vụ đúng việc, hãy:
- Hiểu rõ bản chất công việc của mình
- Biết chia nhỏ yêu cầu theo từng bước
- Diễn đạt rõ ràng, cụ thể và có mục tiêu rõ ràng
Hãy nhớ: AI không thay thế bạn – nó giúp bạn làm tốt hơn nếu bạn biết cách ra lệnh.
Nếu bạn đang học cách ứng dụng AI vào công việc, hãy lưu lại bài viết này để làm tài liệu tham khảo, hoặc chia sẻ với team để tăng năng suất làm việc ngay từ hôm nay.
Bạn muốn mình mở rộng phần nào nữa? Ví dụ: so sánh giữa prompt tốt và prompt sai? Hay bạn cần bảng checklist tự viết prompt không lỗi?
