Trong số các xu hướng hiện đang chiếm vị trí trung tâm trong thiết kế hiện đại, chủ nghĩa tối giản nổi bật như một triết lý mà nhiều người ngày càng quan tâm, giúp họ đơn giản hóa cuộc sống và có thể tập trung vào những gì quan trọng mỗi ngày. Tuy nhiên, thiết kế tối giản không chỉ là một phong cách, nó còn là một cách tiếp cận: loại bỏ những gì thừa thãi để nhấn mạnh giá trị cốt lõi. Nhưng làm thế nào để những mâu thuẫn của phương pháp tối giản có thể được thực hiện một cách thực tiễn trong thiết kế để sản phẩm cuối cùng không bị nhạt nhẽo, hoặc không thú vị? Bài viết này sẽ tìm cách khai thác những nguyên tắc chính của thiết kế tối giản và các ứng dụng linh hoạt của nó trong các tình huống thực tế.
Lợi ích và thách thức khi áp dụng thiết kế tối giản
Lợi ích
- Thiết kế tối giản là lược bớt những thứ không cần thiết trong một không gian, một sản phẩm hay bước giao diện nhằm tạo ra sự thanh thoát và sang trọng.
- Khi thiết kế chỉ tập trung vào những yếu tố cần thiết, người dùng sẽ dễ dàng nhận diện và tập trung vào thông điệp hoặc hành động chính.
- Với thiết kế tối giản, việc bảo trì, thay đổi hay cập nhật trở nên dễ dàng hơn vì không cần phải thay đổi quá nhiều chi tiết. Đặc biệt trong thiết kế đồ họa hay giao diện người dùng, việc cập nhật các yếu tố thiết kế không gây rối hoặc mất nhiều thời gian như các thiết kế phức tạp.
Thách thức
- Khi lược bỏ quá nhiều yếu tố, thiết kế có thể trở nên quá đơn điệu và thiếu sự sinh động. Điều này có thể khiến người dùng cảm thấy thiếu hứng thú hoặc không bị cuốn hút, nhưng nếu dàn trang và sử dụng không gian trắng (white place) một cách hợp lý để target vào các thành phần quan trọng mà giữ cho bố cục đồng điệu sẽ giúp cho thiết kế có "mặt mộc nhưng vẫn xinh"
- Thiết kế tối giản không phải là việc chỉ lược bỏ chi tiết, mà còn là khả năng tạo ra một sản phẩm đẹp mắt và hiệu quả trong những điều kiện hạn chế. Điều này đòi hỏi người thiết kế phải có tư duy logic, khả năng phân tích và tìm ra những yếu tố quan trọng nhất để giữ lại.
- Một thách thức nữa là việc thiết kế tối giản đôi khi có thể thiếu đi các yếu tố cảm xúc mạnh mẽ mà các thiết kế phức tạp hoặc chi tiết có thể mang lại.
Nguyên tắc cơ bản của thiết kế tối giản
1. Tập trung vào yếu tố chính
Trong thiết kế tối giản, “tập trung vào yếu tố chính” đóng vai trò cốt lõi. Điều này có nghĩa là cần làm rõ điều mà bạn muốn sản phẩm hay dự án này đạt được và bỏ đi tất cả những cái dư thừa mà không cần phải có. Thiết kế tối giản không có nghĩa là nhồi nhét mọi thứ vào một chỗ mà là tìm kiếm những gì cần thiết và đồng thời, người dùng cuối có thể dễ dàng và nhanh chóng tìm thấy thông điệp chính hoặc chức năng chính.
2. Sử dụng không gian âm
Không gian âm (còn gọi là khoảng trống) là một yếu tố quan trọng khi nói đến thiết kế tối giản. Nó không chỉ đơn thuần là một khu vực trống, vì không gian âm được xem như một phương tiện hiệu quả để nhấn mạnh thông điệp chính, nâng cao cảm giác cân bằng, thoải mái, và hướng dẫn ánh mắt của người xem.
3. Sự tối ưu hoá màu sắc
Màu sắc trong thiết kế tối giản chỉ giới hạn từ 2-3 màu, chủ yếu là các tông màu trung tính hoặc đơn sắc. Ngoài màu nền và màu chữ, có thể thêm một màu nổi bật (accent color) để làm điểm nhấn. Các màu trung tính như trắng, đen, xám, be. .. chủ yếu được dùng làm nền nhằm làm nổi bật các yếu tố trang trí. Mỗi màu sắc nên có một vai trò rõ ràng: làm nền, làm tiêu điểm, hoặc thể hiện cảm xúc. Trong phong cách tối giản, nguyên tắc chủ yếu là "càng ít màu, càng tốt".
4. Kiểu chữ đơn giản và dễ đọc
Typography trong thiết kế tối giản cũng cần rõ ràng, dễ đọc và không sử dụng quá nhiều loại font. Chỉ nên sử dụng từ 1-2 loại font trong một thiết kế để tránh sự rối mắt. Thông thường, font sans-serif như Helvetica, Arial hoặc Open Sans rất được yêu thích bởi tính hiện đại, dễ đọc và phù hợp với nhiều ngữ cảnh thiết kế.
5. Tính nhất quán
Tính nhất quán trong thiết kế tối giản không chỉ là sự đồng nhất về màu sắc hay font chữ mà còn bao gồm cách bố cục, khoảng cách, biểu tượng, và phong cách hình ảnh. Sử dụng cùng một bộ màu sắc trên tất cả các nền tảng (website, app, ấn phẩm truyền thông) nhằm tạo hiệu ứng nhận diện mạnh mẽ. Chọn 1-2 font chữ xuyên suốt, tuân thủ đúng các nguyên tắc về màu sắc và độ đậm nhạt. Các hình ảnh hoặc minh hoạ phải có cùng chủ đề (ví dụ: tất cả phải là hình ảnh thật hoặc có thể là minh hoạ vector), tránh việc pha trộn không đồng đều. Sự nhất quán không chỉ mang lại vẻ chuyên nghiệp mà còn tạo cảm giác đáng tin cậy và dễ chịu, làm nổi bật đặc trưng của thiết kế tối giản.
Cách áp dụng thiết kế tối giản trong các lĩnh vực
1. UX/UI
Lược bỏ những yếu tố không cần thiết chỉ giữ lại các thành phần quan trọng như nút CTA, menu đơn giản và các thông tin cần thiết để người dùng không bị choáng ngợp. Các biểu tượng dễ hiểu và hình ảnh trực quan giúp truyền tải thông điệp nhanh chóng mà không làm phức tạp giao diện. Giao diện cần có một bố cục đơn giản, dễ dàng điều hướng với khoảng cách hợp lý giữa các yếu tố, đảm bảo người dùng có thể tìm kiếm và sử dụng thông tin một cách nhanh chóng.
Ví dụ: Ứng dụng ngân hàng như MB Bank sử dụng giao diện tối giản để khách hàng dễ dàng thực hiện giao dịch chỉ sau vài thao tác.
2. Thiết kế nội thất
Sử dụng nội thất đa năng, hạn chế đồ đạc, sử dụng các món đồ phục vụ nhiều mục đích, giúp không gian thêm gọn gàng và tiết kiệm diện tích. Đặc biệt, ánh sáng tự nhiên cũng rất quan trọng. Ánh sáng tự nhiên mang lại cảm giác rộng thoáng và thoải mái. Bố trí cửa sổ lớn, tạo không gian mở để ánh sáng tự nhiên tràn vào từ bên ngoài.
Ví dụ: Phong cách nội thất Scandinavian cho không gian sống thiết kế với line đơn giản, màu sắc trảng ph và sử dụng vật liệu gỗ.
3. Thiết kế đồ họa
Một poster hay logo đơn giản có thể chỉ cần sử dụng một mặt phẳng màu, một biểu tượng đơn giản, và một câu slogan hoặc một logo rõ ràng. Điều này giúp cho thông điệp dễ nhìn mà không gây rối mắt cho người xem. Hạn chế việc lạm dụng họa tiết và hiệu ứng. Họa tiết quá cầu kỳ hoặc các hiệu ứng đặc biệt khác chẳng hạn như độ đậm nhạt màu, độ dốc đều… sẽ làm cho tác phẩm kém thanh nhã và rối mắt. Nên dùng những các nét đơn giản, hình khối, và màu sắc và nổi bật để gây ra thiết kế dễ nhìn và dễ nhớ.
Ví dụ: Logo của thương hiệu Adidas với ba đường sọc đơn giản nhưng dễ nhận biết và mang tính biểu tượng.
4. Thiết kế thời trang
Các bộ trang phục tối giản thường chú trọng vào thiết kế đường cắt rõ ràng, form dáng đơn giản và chất liệu cao cấp như vải linen, wool, cotton, da tự nhiên... giúp tạo cảm giác thoải mái, thanh thoát mà vẫn đầy tinh tế. Những tông màu cơ bản như trắng, đen, xám, beige, navy các màu này dễ dàng phối hợp, giúp tạo ra những bộ đồ dễ mặc mà không bao giờ lỗi mốt.
Tránh các chi tiết rườm rà như ren hay họa tiết phức tạp. Thay vào đó, thiết kế tập trung vào các chi tiết tinh tế như đường may sắc sảo, túi ẩn, hoặc các chi tiết trang trí tối giản như nút kim loại.
Ví dụ: Thương hiệu Uniqlo nổi bật với các sản phẩm basic, dễ phối đồ và phù hợp với nhiều phong cách.
