Bố cục là yếu tố quan trọng để quyết định sự thành công không chỉ của một thiết kế mà còn là bức ảnh hay tất cả những gì liên quan đến thị giác. Một bố cục hài hòa không chỉ đẹp mắt mà còn giúp truyền tải thông điệp rõ ràng và dễ tiếp cận hơn, tuy nhiên, để đạt được điều đó không phải là việc dễ dàng.
Hãy cùng Neyul tìm hiểu các nguyên tắc và cách tạo sự cân bằng và hài hòa trong bố cục nhé!
I. Bố cục là gì? Tại sao lại cần sự cân bằng và hài hòa trong bố cục thiết kế?
Bố cục thiết kế là gì?
Bố cục thiết kế là cách sắp xếp các yếu tố khác nhau như hình ảnh, màu sắc, chữ viết, không gian,... đặc biệt là chủ thể chính trong một khung hình nhất định như poster, banner,...để truyền tải cho người xem
Tại sao lại cần sự cân bằng và hài hòa trong bố cục thiết kế?
Sự cân bằng và hài hòa rất quan trọng trong bố cục thiết kế vì nó giúp cho thiết kế trông thu hút thị giác hơn, tạo cảm giác dễ chịu. Đồng thời, các yếu tố chính phụ sẽ được thể hiện rõ để người xem tập trung vào và phân biệt được, từ đó tăng hiệu quả truyền tải thông điệp, nội dung đến họ. Cuối cùng, một thiết kế cân bằng hài hòa trong bố cục cũng thể hiện sự chuyên nghiệp, tay nghề của người thiết kế và người xem cũng tin tưởng hơn.
II. Cách tạo sự cân bằng và hài hòa trong bố cục thiết kế
1. Phân cấp các yếu tố trong thiết kế
Trước khi bắt tay vào thiết kế, bạn hãy sắp xếp các yếu tố theo mức độ quan trọng dựa theo mục đích mục đích thiết kế, ví dụ như poster về sản phẩm thì hình ảnh sản phẩm sẽ là quan trọng nhất hay thiết kế bộ nhận diện thương hiệu thì logo sẽ cần được nổi bật. Các yếu tố quan trọng nhất thường sẽ được đặt ở giữa hoặc các vị trí dễ dàng thu hút từ ánh nhìn đầu tiên cũng chiếm nhiều không gian nhất so với các yếu tố phụ. Việc phân cấp các yếu tố như thế này sẽ giúp chúng ta dễ dàng cân bằng và hài hòa khi thiết kế cũng như người xem sẽ biết thông điệp được truyền tải là gì.
2. Sử dụng grid layout
Grid layout là thuật ngữ quen thuộc trong lĩnh vực hình ảnh và thiết kế, có nghĩa là bố cục lưới. Chúng ta sẽ sử dụng các đường thẳng ngang dọc để chia thiết kế thành các phần to nhỏ khác nhau tùy vào mục đích và số lượng yếu tố cần được đề cập. Bằng việc sử dụng grid layout, chúng ta dễ dàng sắp xếp các yếu tố chính phụ một cách logic vào thiết kế và tạo sự cân bằng và hài hòa trong bố cục.
3. Sự tương quan giữa các yếu tố thị giác với nội dung thiết kế
Ở đây chúng ta sẽ đề cập các yếu tố thị giác cơ bản gồm màu sắc, hình dáng, kích thước và vị trí. Các yếu tố này cần được phối hợp với nội dung thiết kế một cách chặt chẽ, hợp lí để tạo nên tổng thể hài hòa và cân đối trong bố cục.
Ví dụ như một poster về bộ phim tình cảm thanh xuân vườn trường thường sử dụng các màu sắc tone ấm kết hợp các chi tiết có hình dáng mềm mại để tạo cảm giác lãng mạn, vui tươi. Đồng thời, các nhân vật sẽ có kích thước lớn và được đặt ở trung tâm kèm cây cối, sân trường xung quanh.
4. Chú trọng các khoảng trống trong bố cục
Khoảng trống giữa các chi tiết trong thiết kế hay còn gọi là không gian âm đóng vai trò quan trọng trong việc tạo sự cân bằng và hài hòa trong bố cục. Một thiết kế mà ở giữa các yếu tố chính phụ có khoảng trống vừa đủ sẽ giảm bớt sự rối răm giúp người xem dễ nhận diện đâu mới là chủ thể cũng như không cảm thấy nặng nề mắt khi nhìn tổng thể. Và ngược lại, nếu một thiết kế mà không gian âm không có hoặc có nhưng không phân bổ phù hợp sẽ làm cho thiết kế trở nên ngột ngạt, bừa bộn.
III. Gợi ý một số bố cục thiết kế tạo sự cân bằng và hài hòa
1. Sử dụng nguyên tắc 1/3 cho bố cục
Đây là nguyên tắc chia bản thiết kế làm 9 phần bằng nhau bởi 2 đường ngang và 2 đường dọc, lúc này ta sẽ có 4 điểm vàng là giao điểm của 4 đường trên. Lúc này, hãy đặt chủ thể chính vào 1 trong 4 điểm đó để làm nổi bật nó và phân bổ các yếu tố phụ xoanh quanh. Nguyên tắc này giúp thiết kế được cân đối, tự nhiên hơn và dễ dàng thu hút ánh nhìn.
2. Bố cục cân bằng đối xứng
Đây là cách cơ bản để tạo nên sự cân bằng khi sắp xếp các yếu tố trong thiết kế sao cho hai bên (trái phải, trên dưới) đối xứng nhau qua một trục trung tâm. Điều này tạo cảm giác dễ chịu cho mắt khi cả hai bên được chia đều nhau, đồng thời gợi cảm giác tin cậy, vững chãi. Kiểu thiết kế này được sử dụng rộng rãi cho nhiều loại như poster, logo,...nhằm tạo sự trang trọng hoặc thanh lịch.
3. Bố cục cân bằng bất đối xứng
Là phương pháp sử dụng sự không đồng đều của các yếu tố về kích thước, màu sắc, hình khối hay vị trí để tạo cảm giác cân bằng mà không cần phải đối xứng hai bên ví dụ như bên trái là các vật thể nhỏ, bên phải là các vật thể lớn. Kiểu thiết kế phá cách này sẽ đem lại sự thú vị và năng động hơn so với cân bằng đối xứng. Tuy vậy, đây là kiểu bố cục khó sắp xếp để tạo sự hài hòa, cần người thiết kế phải nắm vững được kiến thức về bố cục.
4. Bố cục tương phản
Ta có thể hiểu bố cục tương phản như là một khía cạnh cụ thể của hai loại bố cục cân bằng trên. Kiểu thiết kế này rất đa dạng trong việc sắp xếp các yếu tố có sự tương phản nhau như to và nhỏ, tối và sáng,.... Từ việc chia các yếu tố đối xứng qua trục trung tâm hoặc sắp xếp so le với nhau hoặc yếu tố này nằm trong yếu tố kia,... miễn sao thể hiện được sự đối lập nhau mà vẫn duy trì được sự cân bằng và hài hòa trong bố cục. Kiểu thiết kế này thường được yêu thích để thể hiện sự hồi tưởng, những gì trái chiều nhau như trong các poster về vấn đề xã hội hay các bộ phim hành động.
